Zgodnie z art.  44b ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2230 z późn. zm.), ocenianiu podlegają: osiągnięcia edukacyjne ucznia i zachowanie ucznia. Z kolei, zgodnie z art. 44b ust. 3 i 4 ww. ustawy, ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub efektów kształcenia i kryteriów weryfikacji w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania i wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania w przypadku dodatkowych zajęć edukacyjnych, zaś ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę oddziału, nauczycieli oraz uczniów danego oddziału stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków określonych w statucie szkoły. Zgodnie z art. 44b ust. 5 przywołanej wyżej ustawy w związku z art. 98 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.), ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego, a szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów zawiera statut szkoły. Ocenianie wewnątrzszkolne, zgodnie z przywołanym przepisem art. 44b ust. 5 ustawy o systemie oświaty, ma na celu: informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie, udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć, udzielanie wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju, motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu, dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach i trudnościach w nauce i zachowaniu ucznia oraz o szczególnych uzdolnieniach ucznia, umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej. Z kolei, zgodnie z § 12 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373 z późn. zm.), ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć.

W tym kontekście należy zauważyć, że nieobecność ucznia na sprawdzianie nie stanowi jego „osiągnięcia edukacyjnego” w rozumieniu przepisów ustawy o systemie oświaty, zatem nie może podlegać ocenie bieżącej z tego zakresu. Nieobecność ucznia na sprawdzianie można już jednak rozpatrywać w kontekście ewentualnego niewywiązywania się z ucznia z obowiązków (nieobecność nieusprawiedliwiona, opuszczanie „wybranych” sprawdzianów itp.), co jednak podlega ocenie zachowania, a nie ocenie osiągnięć edukacyjnych. Należy także nadmienić, że ocena „0” może funkcjonować w ramach oceniania wewnątrzszkolnego i stanowić ocenę bieżącą, jednak sposób jej ustalenia, wymagania i kryteria na tę ocenę powinny znaleźć się w statucie szkoły i muszą odnosić się do stopnia opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub efektów kształcenia i kryteriów weryfikacji w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania. Nauczyciel nie musi opracowywać tzw. „przedmiotowego systemu oceniania”/”przedmiotowych zasad oceniania”. Jeżeli jednak taki dokument w szkole funkcjonuje i jest wymagany przez dyrektora to nie może on zawierać postanowień sprzecznych ze statutem szkoły. Także sformułowane przez nauczycieli wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa, w tym regulacjami wewnątrzszkolnymi, zwłaszcza ze statutem.

Jak zatem wynika z powyższych rozważań – nauczyciel nie może wystawić nieobecnemu uczniowi na sprawdzianie czy pracy klasowej bieżącej oceny „0” z tej pisemnej pracy, gdyż taka ocena nie spełnia warunków określonych w przywołanych powyżej przepisach. 

Źródło: wskazane akty prawne.