Zgodnie z art. 68 ust. 5 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.), dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. To dyrektor decyduje m.in. o przydziale nauczycielom godzin ponadwymiarowych, o których mowa w art. 35 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 984 z późn. zm.). Przydziału zajęć dyrektor dokonuje w opracowanym zgodnie z art. 110 ust. 2 i 3 ustawy - Prawo oświatowe arkuszu organizacji szkoły, który opiniowany jest przez związki zawodowe, a następnie do zatwierdzany przez organ prowadzący (który zasięga ponadto opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny). Organ prowadzący nie może żądać od dyrektora nieprzydzielania godzin ponadwymiarowych nauczycielom, zatem jest to zawsze autonomiczna decyzja dyrektora jako kierownika zakładu pracy. Nauczyciel nie jest uprawniony do domagania się przyznania mu godzin z wybranego przez niego przedmiotu lub zajęć np. z powodu wyrażenia takiej chęci, z powodu ukończenia studiów podyplomowych według własnych zainteresowań i nieadekwatnych do potrzeb szkoły, a nawet z powodu ukończenia studiów, które zostały mu dofinansowane przez szkołę. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela dyrektor jako przełożony służbowy nauczyciela przydziela mu godziny zajęć zgodnie z potrzebami szkoły i posiadanymi przez niego kwalifikacjami. Dyrektor może w ogóle nie przyznać nauczycielowi godzin ponadwymiarowych (nawet jeśli rok wcześniej nauczyciel je realizował), może też w trakcie roku szkolnego zmniejszyć nauczycielowi liczbę godzin ponadwymiarowych. W tym kontekście należy zauważyć, że zgodnie z art. 110 ust. 3 i 4 ustawy - Prawo oświatowe, na podstawie zatwierdzonego przez organ prowadzący szkołę arkusza organizacji szkoły w danym roku szkolnym, dyrektor szkoły ustala tygodniowy rozkład zajęć określający organizację zajęć edukacyjnych. Przepisy prawa oświatowego dopuszczają możliwość dokonania zmiany w zatwierdzonym na dany rok szkolny arkuszu organizacji szkoły. Wprowadzone zmiany do zatwierdzonego arkusza organizacji szkoły w trakcie roku szkolnego mogą spowodować zmiany w przydziale nauczycielom np. dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, do których m.in. zalicza się godziny ponadwymiarowe. Zmniejszenie liczby godzin ponadwymiarowych w trakcie roku szkolnego nie wpływa na stosunek pracy nauczyciela, stąd nie może być podstawą roszczeń pracowniczych. Art. 35 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela stanowi, że nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania. W umowie zawieranej z nauczycielem nie ustala się liczby przydzielonych mu godzin ponadwymiarowych. Oznacza to, że nauczyciele mogą realizować godziny ponadwymiarowe w kolejnych latach w różnym wymiarze. Zgodnie z art. 70 ust. 2 pkt 4 ustawy - Prawo oświatowe, propozycje dyrektora szkoły w sprawach przydziału nauczycielom dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, musi zaopiniować rada pedagogiczna. Liczba godzin ponadwymiarowych przydzielonych nauczycielowi nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą.

Źródło: ustawa - Prawo oświatowe i ustawa - Karta Nauczyciela.